Onweer met shelfcloud en forse windschade (Bow Echo/Bookend Vortex) 14 juli 2010

Nacht van dinsdag op woensdag, lichte beroering
Na een warme zomerse dinsdag koelde het in de nacht naar woensdag maar moeizaam af. Uiteindelijk kwam de temperatuur pas na 02:30 uur onder de 20 graden terecht, met een minimum van 17,9 graad. De nacht verliep daarbij niet geheel onberoerd. Zo trokken er wat meer wolkenvelden over de regio heen, en wisten er zelfs een paar kleine buitjes te ontstaan in de atmosfeer. Hierdoor begon het omstreeks 01:00 uur plots even wat te regenen, dit was van korte duur. Vervolgens begon het even rond 02:00 uur plots weer even matig te regenen. Kort nadat het droog was geworden, volgde zelfs uit het niets een donderslag net ten noorden van Doetinchem, hetgeen wat vrij onverwacht was. De rest van de nacht bleef het wel rustig en droog.

Woensdagochtend en middag
Woensdagochtend was het zonnig en stond er weer een hete dag voor de deur. Ondanks uitgegeven waarschuwingen voor zwaar onweer door het KNMI met een zeldzame Estofex level 3 was de lucht stralend blauw en schoon van wolken. In de loop van de ochtend wisten zich wel enkele onschuldige wolkjes te vormen, maar een weersomslag leek op het eerste oog niet zomaar op tilt te staan. In de middag werd het uiteindelijk weer eens erg warm en wist de temperatuur uit te komen op een tropische 31,3 graad. De hittegolf te Dichteren was daarmee nog niet ten einde, en duurde al 8 dagen voort. Er ontstonden in de middag wat kleinere stapelwolken (cumulus humilis en mediocris), echter hadden deze geen dreiging in zich en bleef de zon heersen over het vooral blauwe luchtruim. Het bleef woensdag nog lange tijd mooi zomerweer, en even zou je denken, als je om je heen keek dat er helemaal niets stond te gebeuren. Maar wie dat dacht zat uiteindelijk dan toch goed fout.

Om 14:00 uur kwam het KNMI met een nieuwe weerwaarschuwing:
"WAARSCHUWING EXTREEM WEER: Vanmiddag en vanavond zware regen- en onweersbuien. In het zuidwesten trekken zware regen- en onweersbuien ons land binnen en breiden zich vanmiddag en vanavond uit over de rest van het land. Bij deze buien zijn hagel en (zeer) zware windstoten mogelijk van 75 tot 100 km/uur. In het (noord)oosten 100-120 km/u. Bovendien kan lokaal in korte tijd veel neerslag vallen. De zware buien zullen rond middernacht het noordoosten van het land verlaten. Tevens wordt het vanmiddag in de oostelijke helft van het land tropisch warm"

De eerste tekenen boven Frankrijk en Belgie:
De eerste onweersbuien begonnen zich in loop van woensdag boven het westen en noordwesten van Frankrijk te ontwikkelen. Vanuit Frankrijk kwamen al vroeg op de dag meldingen van fraai en lokaal heftig onweer. Op de Franse fora verschenen woensdag al snel foto's van indrukwekkende wolkenluchten en prachtige shelfclouds. Helaas behoorden daarbij ook de nodige schade foto's gezien het onweer in Frankrijk voor de nodige schade wist te zorgen. Uiteindelijk wisten de buien zich steeds meer door te ontwikkelen en stilletjes richting het noord(oosten) te trekken. De eerste buien trokken uiteindelijk halverwege de middag over de grens met België en Frankrijk heen. Op de satelliet zag hetgeen er behoorlijk indrukwekkend uit met forse "paddenstoelen" die de lucht in schoten om zo indrukwekkende wolkentorens te vormen. Opvallend aan de satellietbeelden was overigens dat de voorzijde van de buien mooi schoon bleef. De meeste bewolking dreef echter af richting het noordwesten. Er ontstond geen wildgroei aan bewolking voor de buien uit en ook dreef er weinig hogere bewolking voor de buien uit. Normaal gaan dergelijke buien toch wel snel gepaard met een forse toename van bewolking vooraf. Nu bleef echter de zon tot op vrijwel het laatste moment overheersen, mede hierdoor kon de temperatuur in Nederland en België in de middag tot over de 30 graad stijgen. De zwaarste buien trokken daarbij pas in de namiddag over centraal België heen. Het westen van België kreeg daarbij vooral te maken met matige regen en lokaal onweer. Omstreeks 16:30 uur kwamen er vanuit centraal en oost Vlaanderen berichten binnen op de internetfora over noodweer gepaard gaande met flink wat onweer, heftige slagregens en windstoten met schade tot gevolg.

Onweersbuien bereiken Nederland:
De buienlijn met een massief wolkendek (mooi op de sat-beelden) trok snel door naar het noordoosten en bereikte rond 17:20 uur de Nederlandse landsgrens. Op de lijn zaten op dat moment twee zeer actieve onweerscellen die volgens de radar wolkbreukachtige regens zouden bevatten. De meest linker cel trok Brabant binnen en trok richting Eindhoven en het meer oostelijkere Brabant. De cel aan de rechterzijde trok daarin tegen zuid Limburg binnen en koerste over Maastricht richting Venlo, deze bleek achteraf het actiefst en zwaarst te zijn. Op de satellietbeelden waren op dat moment forse "borrelende" wolkentoppen zichtbaar. Vanuit Brabant en Zuid Limburg kwamen bij het arriveren van de lijn eerst meldingen binnen van indrukwekkende shelfclouds met bruinige, groen/paarse luchten. Die berichten werden al snel opgevold door meldingen van heftige wolkbreuken en forse windvlagen (downbursts). Lokaal werd een spoor van vernielingen getrokken en kwam het in wat plaatsen tot wateroverlast. Bij de doortocht richting het noord(oosten) van Nederland vormden de aparte onweershaarden al snel een enkele, licht gekromde lijn en begon de rechtercel wat meer vaart te krijgen. Uiteindelijk werd er boven Limburg een bow echo gevormd die snel richting het zuiden van Gelderland koerste.

De late namiddag, onweer koerst naar de Achterhoek:
Uiteindelijk begon er in de late namiddag ook in de Achterhoek wat merkbaar te worden van een weersomslag. Het mooie zonnige en vooral erg warme zomerweer met maar een paar wolkjes aan het zwerk, maakte omstreeks 17:00 uur plaats voor een fletsere lucht die vanuit het zuid(westen) geleidelijk, doch ook snel, op kwam zetten. De kracht van de zon verminderde hierdoor geleidelijk en de voorheen zo mooie blauwe lucht kleurde voorzichtig aan wit/grijs. Helaas ging het binnentrekken van het onweer vanuit het zuiden niet gepaard met mooie zichtbare wolkentorens die de fotografische als menselijke aandacht zouden trekken. Het leek er eerder op dat het onweer voorafgegaan zou worden door een grijze soepzooi zonder mooie buienluchten. Het onweer dat nog boven het zuiden hing verschoof zich vrij snel naar het noorden. Omstreeks 17:45 uur raakte het al bewolkt en om 18:00 uur werd het erg snel duister richting het zuiden tot zuidwesten. De temperatuur begon daarbij wat te dalen naar een 29,6 graad en de wind draaide voorzichtig van zuid naar oostnoordoost (warme instroom van lucht (inflow) richting het onweer). De luchtdruk was de gehele dag al dalende en dat bleef ze ook doen totdat de het onweer uiteindelijk binnen zou trekken.

Mini Chase, buiten Doetinchem opwachten en meemaken van het onweer:
Tijd van chasen was er vandaag voor mij niet echt, dus ik had mij voorgenomen om voor de komst van de bui even een plekje uit te zoeken buitenaf. Uiteindelijk begon de lucht zodanig grijs en donker te worden richting het zuiden dat ik maar besloot om in de auto te stappen om even buiten Doetinchem een plaats met vrij uitzicht op te zoeken naar het zuiden. Dit met doel om wat mooie foto's te schieten van de binnenkomst van de bui met de shelfcloud, waarvan ik tenminste nog hoopte dat die er nog op zou zitten, afgaande op de waarnemingen die van weeramateurs uit het zuiden kwamen. Wat ik niet wist was dat de bui uiteindelijk meer bracht dan een shelfcloud, en dat hij ook een stuk sneller op kwam zetten dan ik vermoede. Uiteindelijk ben ik ook niet op de plaats gestopt waar ik in eerste instantie had willen stoppen. Ik had mij voorgenomen om richting Braamt te rijden. Oost van Braamt heb je namelijk een mooi uitzicht op het zuiden, zonder dat bomen of huizen je zicht bederven. Ik kwam echter halverwege stil te staan net west van Dichteren op de Slageweg in het Wehlse Broek (vlakbij het weerstation). De bui kwam al zo snel opzetten dat ik Braamt niet zou kunnen halen. Met wisselend gevoel is het achteraf ook maar goed ook dat ik niet verder kwam dan Dichteren gezien Vethuizen (oost van Braamt) flink werd getroffen. Anderzijds had ik die krachtige winden aldaar wel direct mee willen maken. Maargoed, ook te Dichteren barste het "noodweer" uiteindelijk goed los.

Arcus, groene luchten, bliksems, heftige slagregens en windvlagen:
Om 18:25 uur reed ik net buiten Dichteren toen de bui al binnen begon te trekken uit het zuiden. De bui kende richting het zuidoosten een mooie ronde/bollende vorm en in het zuiden werd de vorm van een arcus (wolkenkraag/shelfcloud) alreeds zichtbaar. Deze naderde op het oog vrij snel waarbij de lucht een steeds bruin/groenige kleur begon te krijgen. Terwijl ik om 18:30 uur buiten de auto stond aan de Slageweg was er geregeld wat onweer waar te nemen in het zuiden, vaak enkel wat weerlichten, maar ook regelmatig met wat heldere ontladingen die spoedig gevolgd werden door donders en of gerommel. De aanstormende onweersbui werd steeds fotogenieker door de lichtval. Daarbij bleef het richting het oosten en noorden ook lange tijd helder, waardoor de bui een extra fraai aanzicht kreeg. Om 18:35 uur kwam de bui erg snel opzetten en werd het behoorlijk dreigend. Op de bui zat richting het zuidoosten en zuiden een geweldig grote arcus die vrij diep naar de grond terug zakte, vooral richting het Montferland/Stokkum. Waarschijnlijk bestond een groot deel van de arcus (shelfcloud) uit stof en regen gezien de voorgeschiedenis van de bui in Duitsland/Limburg. De lucht begon daarbij steeds groener te worden en even vreesde ik dat het wel eens tot hagel kon komen, maar achteraf bezien is er geen hagelsteen naar beneden gekomen. Uiteindelijk werd het opwachten van de passage van de shelfcloud er ook niet veiliger op. Normaal bevindt zich het grootste deel van het onweer achter de shelfcloud, maar in dit geval kwamen er bijzonder veel ontladingen voor de shelfcloud en bui uit naar de grond toe schieten met harde donderslagen. Vooral ten (zuid)oosten van mij gebeurde dit met enige regelmaat. Gezien ik op open plek stond, vond ik het niet echt save, maar goed. Op een later tijdstip heb ik de camera op continu opnamen gezet vlak voordat de shelfcloud over zou gaan trekken, maar dit leverde helaas geen vastgelegde bliksem voor de shelfcloud op. Wel heb ik er een filmpje van kunnen maken die op een van de volgende pagina's is geplaatst. Om 18:40 uur hing de diep uitgezakte arcus vlak voor mijn neus in het zuid/zuidoosten. De lucht kreeg een bizar bruin en groenige kleur en in de richting van Vethuizen (zuidoost) werden de valschermen van de neerslag zichtbaar met wat opwaaiende stofwolken. Uiteindelijk hebben daar forse downbursts (valwinden) plaatsgevonden met een grote ravage tot gevolg. Maar dat was mij op dat moment niet bekend. Media spraken in eerste instantie van een windhoos/tornado. Maar daar is achteraf geen enkele aanwijzing voor gevonden, en ook niet te zien op de foto's. Omstreeks 18:43 uur begon de arcus te passeren en nam de wind flink toe en draaide hierbij naar het zuid/zuidwesten. De luchtdruk was 5 minuten eerder gezakt naar een 997,1 hPa en sprong op dit moment weer omhoog naar een 1001,3 hPa. Temperatuur zakte naar een 27,1 graad. Bij passage van de arcus waaide de eerste regen er al onderdoor terwijl in het oosten nog steeds de opklaringen voor het grijpen leken te zijn. In het zuiden doemde een woelige muur van regen op waardoor het Montferland spoedig niet meer zichtbaar was. Tijd om in de auto te duiken en het daar uit te zitten. Rond 18:45 uur begon het vervolgens heftig te regenen met forse slagregens en heftige windvlagen. Het regende en waaide zo hard dat het water vrijwel horizontaal over de weiden en akkers door de lucht stoof en geen tijd kreeg om ook daadwerkelijk neer te vallen. De windvlagen waren zo heftig dat de auto aardig begon te schudden en werd "gewaterstraald" aan de bijrijderkant. Door de horizontale regen kon in aan de noordzijde het raam open houden zonder nat te worden. Door de wind boog het maïsveld naast mij fors door en werd uiteindelijk het zicht mij voor een groot deel ontnomen. De wolkbreuk en heftige windvlagen hielden enige minuten aan. Een kilometer oostelijker op mijn station kwam het tot een neerslagintensiteit van maar liefst 426 mm/uur, een record! Uiteindelijk viel er ruim 17 millimeter in een kleine 5 minuten tijd. Gezien de horizontale regen is het aannemelijk dat niet alles in de regenmeter is beland. De wind haalde op het station echter amper 54 km/h uit west/zuidwest (waarschijnlijk door luwte van stal voor het meetveld), barometer steeg naar een 1001,6 hPa.

Na de arcus en lichte downburst "Bookend Vortex" zichtbaar:
Toen rond 18:50 uur de hardste windvlagen waren gepasseerd en de wolkbreuk was afgenomen tot matige tropisch aandoende regenval heb ik mij nog eens gericht op het onweer op de bui. In de voorbije 5 á 10 minuten leek er geen onweer op te zitten, maar waarschijnlijk werd dit door de regen en wind aan het oog ontnomen. Nu waren er soms weer wat ontladingen zichtbaar en rommelde het af en toe wat. Echt heel actief kon het onweer niet genoemd worden. In de hoop een ontlading vast te leggen in het oosten tot noorden had ik de camera weer op continu opnamen geschakeld. Het leverde echter geen vastgelegde bliksem op (wat een nare dingen om vast te leggen!), maar achteraf gezien bleek er wel iets anders zichtbaar te zijn bij versneld afspelen van de foto's. In het rustige deel van de bui, net achter de downburst bleek namelijk wat verscholen rotatie te zitten. Rotatie leek niet echt op een windhoos en dus dat sloot ik bij voorbaat al uit. Volgens een kenner (Karim Hamid van de Belgian & Dutch Stormchasers Association) betreft het een "Bookend Vortex". Deze vortex trok precies over mijn standplaats heen en ik merkte er verder ook niets van (enkel even minder neerslag en minder wind). Na een korte rustpauze kwam achter de vortex weer nieuwe regen opzetten, echter niet zo extreem meer als voorheen, dus heb ik om 19:00 uur mijn tocht hervat en de locatie aan de Slageweg verlaten. Overigens moet verder nog even opgemerkt worden dat er nabij Drempt even een paar seconden een funnel waargenomen is, maar ook weer snel oploste (hangende voor de shelfcloud). In het noorden van Nederland (Oosterwolde) is uren later waarschijnlijk een tornado tot ontwikkeling gekomen, maar onderzoek moet nog uitsluiten of dat echt het geval is geweest. Om de weerdata nog even wat completer te maken: Vanaf 19:00 uur tot 19:45 uur bleef het nog even licht regenen, maar tot echte grote hoeveelheden kwam het niet meer. De bewolking bleef in die tijd overheersen waardoor het vrij duister was. Ook stond er blijkbaar hogerop in de lucht nog veel wind, gezien lagere bewolking in een hoog tempo naar het noordoosten door schoot. Om 19:45 uur werd het vanuit het zuidwesten droog en bleef de temperatuur vrij stabiel op een 19 graad. De zon brak later zelfs weer door en er zat een 24,5 millimeter in de regenmeter. De luchtdruk kende nog wat ups en downs, en wist rond 19:45 uur nog weer even plotseling terug te zakken van een 1003,8 naar een 1002,0 hPa. De wind bleef vrij zuidwestelijk waaien en nam geleidelijk aan in kracht af. Rond zonsondergang wist de lucht nog even mooi rood te kleuren.

Wegtrekkend onweer en veel schade in en rondom Doetinchem en Drempt:
Omstreeks 19:00 uur hervatte ik mijn tocht richting de stad. Er waren met regelmaat brandweerwagens te horen en via de telefoon vernam ik dat het lokaal tot aardige schade was gekomen in de regio. Al rijdende naar Doetinchem kwam er buitenaf al veel schade op mijn pad. Van bomen waren vooral veel takken afgebroken en sommige bomen hadden daardoor een beste natuurlijke snoeibeurt gekregen. De stad maar eens ingereden, op het eerste oog betrekkelijk rustig op de weg, zonder veel autoverkeer. Wel kon ik verscheidene keren aan de kant voor diverse brandweer- en politiewagens die van alle kanten door de stad heen vlogen. Achteraf kijkende op internet bleken er vanuit Doetinchem ook veel brandweeroproepen geweest te zijn (P2000 systeem) voor afgewaaide takken en bomen. In de stad zelf veel afgebroken takken en ook vrij veel bomen die het loodje hadden gelegd, verspreid door de stadswijken. Lokaal was het gewoon een bende op de wegen. In Doetinchem deden daarnaast een groot deel van de verkeerslichten het niet meer. Bij het Amphion in aanbouw was een hoop bouwmateriaal weggeblazen en een paar meter naast Amphion, bij de oude Joodse begraafplaats moesten een paar forse boomtakken het ontgelden. Hetzelfde beeld in de tuin van Villa Ruimzicht. Ook bij het treinstation in Doetinchem lag een boom om en waren takken uit andere bommen gerukt. Op de Huet was redelijk wat schade langs de Liemersweg in de geluidswal. Net buiten Dichteren aan de Wehlse/Doetinchemseweg waren een aantal bomen langs de weg omgegaan. Dit net op een paar honderd meter afstand van mijn voormalige fotoplaats aan de Slageweg. Één forse boom wist net het woonhuis aan de Doetinchemseweg te missen, maar rukte daarbij wel de telefoonkabels kappot. De brandweer was er wel bij geweest, maar kon volgens de bewoner niet veel doen wegens de vele oproepen in de regio. Een kleine kilometer verderop in het Wehlse Broek was de brandweer druk aan het werk een boom over de weg op te ruimen. Via de Telefoon kreeg ik te horen dat de provinciale weg tussen Doetinchem en Doesburg bij Drempt ontoegankelijk was door omgewaaide bomen en afgebroken takken. Dus maar even snel langs Drempt op gereden. Daar was de schade aanzienlijk en fors. Door de flinke "valwinden" waren forse takken rondom Drempt en Hoog-Keppel uit de bomen geslagen en was men druk bezig de rommel op te ruimen, in de inmiddels weer schijnende zon. Enkele bomen waren om gegaan en de wegen lagen bezaait met takken en bladeren. Enkele huizen misten pannen en één huis in Drempt langs de provinciale weg, aan de kant van Doesburg, miste vrijwel volledig alle dakpannen aan de zuidzijde van het huis en bijhorende schuur. De noordzijde van het dak was onbeschadigd. Hier was men druk bezig de schade te herstellen. Teveel om even vast te leggen op de digitale plaat, en hier op een gegeven moment ook maar mee opgehouden. De schade lag overal in een en dezelfde richting, noordelijk tot noordoostelijk georienteerd.

Links: filmbeelden schade tussen Beek en 's-Heerenberg rondom Stokkum (By Freek).

Schade volkstuincomplex Dichteren en een Rampgebied nabij Vethuizen:
Eenmaal thuis gekomen vernam ik op internet dat er nabij Vethuizen sprake was van ernstige schade door een mogelijke tornado en/of downburst. Verder ontbrak er nog informatie. Het enige wat bekend was dat er hoogspanningsmasten om lagen en er veel gewonden waren gevallen op een camping waar caravans door de lucht zouden zijn gevolgen. Vervolgens kwam er een telefoontje van vaders dat ik eens even naar het volkstuincomplex te Dichteren moest komen, net voor zonsondergang. In de beginnende schemer daar aangekomen (de zon ging net onder), was er een aardige ravage zichtbaar, De weg naar de Moestuin op Dichteren was amper begaanbaar door grote afgebroken takken met nog los hangende takken in de bomen. Na hierdoor heen geworsteld te zijn bleek er op het tuinencomplex ook heel wat gebeurd te zijn. Een tiental hoge populieren had het in de wind begeven en waren als een luciferhoutje doormidden geknapt. Een deel was terecht gekomen op de volkstuinen, een ander deel bleef nog leunen op nog bestaande bomen. De kruiwagen van vaders was zo plat als een dubbeltje door een omgevallen boom, net een plantenkas missende. De bloemenkast van mijn zus bleek niet meer in haar tuin te staan en was weggewaaid met harken, schop en alles erin. Deze had een vlucht gemaakt van een paar honderd meter over de volkstuinen en spoor heen en werd uiteindelijk terug gevonden door een passant in de naastgelegen woonwijk op het fietspad. Een van de tuinders sleepte hem weer terug. Harken en schop werden op enkele tientallen meters afstand weer terug gevonden. Schade net als elders in Doetinchem allemaal gelegen in een en dezelfde richting, dus geen sprake van een windhoos, maar van stevige windstoten/valwinden. Saillant detail... de hoogspanningsmast die ter hoogte van Vethuizen/Warm naar de grond is gekomen, loopt pal langs het tuinencomplex op. In de schermer wilde ik vervolgens nog even door rijden naar Wijnbergen en naar Vethuizen via een omweg. Richting Kilder en Braamt viel het erg mee met de schade, op een paar afgebroken takken en een enkele platte boom na viel er niet veel te ontdekken. Zelfs bij Braamt leek er weinig loos te zijn. De weg naar Vethuizen was hermetisch afgesloten (zie kaart op volgende pagina's). Het hele gebied tussen Doetinchem, Braamt, Zeddam, Terborg was niet toegankelijk. Vanuit de verte over de provinciale weg wel de hoogspanningsmasten plat zien liggen en wat kale bomen gezien welke waren afgeknapt. Schade analyse voor uitsluitsel van windhoos/valwind viel zo niet te maken. Ook de dagen erop bleef het gebied ontoegankelijk voor alles en iedereen. Achteraf is uit beeldmateriaal via de media duidelijk geworden dat het geen windhoos betrof maar het gebied is geteisterd door een forse en krachtige valwind waardoor twee doden zijn gevallen op een kampeerterrein. De schade was overal in een en dezelfde richting georiënteerd. Soms overigens ook zeer lokaal. De ene boerderij mankeerde niets, terwijl de ander het complete dak of bovenverdieping miste (zie ook krantenpagina en filmpjes hieronder bij "in het nieuws"). Met de bomen overigens hetzelfde verhaal. De ene bomenrij kwam er onbeschadigd vanaf, terwijl de andere compleet was vernield. Er was geen vast en enkel schadespoor te vinden. Het schadespoor was vrij breed over enkele honderden meters met schade allemaal richting het noordoosten.

Terugblik radar en analyse schadepatronen:
Achteraf terug kijkende op de radar trok het meest actiefste deel van de bow echo precies over onze regio heen weg naar het noorden. Hiervoor stak ze eerst vanuit Limburg om 18:15 uur De grens met Duitsland over ten zuidoosten van Boxmeer. Vervolgens trok het noodweer net ten oosten van Kleve langs richting Emmerich waar het omstreeks 18:30 uur buurtschap Warbeyen en de Rijn wist te bereiken. Dit niet zonder gevolgen. In de omgeving van Kleve en bij de brug van Emmerich kwam het tot forse windschade door een aantal stevige downbursts. De schade is zelfs nu (ver in september), maanden na het gebeuren nog zichtbaar als je de brug over rijdt naar Kleve. Een paar weer collega's hebben de schade rond Kleve/Emmerich die avond nog vastgelegd. Hieronder bij "In het nieuws" staat een overzicht. Vervolgens schoof de de bow echo snel door naar het noorden waar het om 18:35 uur het zuiden van de Achterhoek binnen trok met forse wolkbreuken en heftige valwinden (downbursts). Zo ontstonden er een aantal forse schade patronen in de Achterhoek. Naar alle waarschijnlijkheid viel eerst Stokkum en s-Heerenberg ten prooi (zie filmpje). Bij Stokkum waaiden tientallen forse en oude eikenbomen om en was de ravage groot. Het Montferland (bos) was deels onbegaanbaar door de omgevallen bomen en het stadspark te s-Heerenberg werd aanzienlijk beschadigd. Een van de vele downbursts op deze dag wist daar flink wat schade te veroorzaken net voordat het deel richting Doetinchem koerste. Een ander afzonderlijk schadepatroon ontstond ten oosten van s-Heerenberg en ten zuiden van Doetinchem rondom Vethuizen. Ook daar wisten (meerdere) downbursts voor extreme schade te zorgen. Uiteindelijk werden er rond Vethuizen verschillende boerderijen ernstig beschadigt en voor het overgrote deel vernield, legende vele bomen het loodje doordat ze omwaaiden of gewoon simpelweg halverwege afknapten. Knapten meerdere hoogspanningsmasten om en werd een camping met een twintig tal caravans verwoest. Hierbij vielen helaas twee doden te betreuren. Niet alleen rond Stokkum en Vethuizen kwam het tot forse schade. Ook ontdekte ik een paar dagen na het gebeuren nog een fors schadepatroon ter hoogte van het buurtschap Eldrik tussen Nieuw-Wehl en Drempt. Hier braken vele takken van bomen af, legden complete bomenrijen het loodje (gewoon compleet vernield) en raakten wat pannen en golfplaten van de daken. Ook in deze buurt was blijkbaar een heftige maar zeer lokale downburst opgetreden. Ook hier wees het schadepatroon niet op een windhoos (zie verdere pagina's). De schadegebieden waren overigens vrij geïsoleerd en vielen goed af te bakenen. Rondom een schadegebied was in veel gevallen zelfs niets aan de hand. De gemeenten, provincie en andere overheden zijn weken na het gebeuren nog lange tijd druk geweest met het opruimen van de schade in de regio. Er waren dusdanig veel bomen beschadigd en om gegaan dat er herstel werkzaamheden flink werden vertraagd. Ook gooide de bouwvak roet in het eten. In September bijvoorbeeld droegen nog steeds enkele boerderijen rond Vethuizen geen dak en was er alleen een geraamte zichtbaar en/of een plastic afdekking.

Na het "noodweer":
Uiteindelijk trok het noodweer net na het avondeten over de Achterhoek heen weg naar het noorden. Tijdens de passage over de Achterhoek en Liemers kwam het ook in Duitsland, net ten oosten van Limburg en ten zuidoosten van de Achterhoek tot snelle ontwikkeling van forse onweersbuien. Deze buien ontstonden allemaal op een noordwest tot zuidoost georiënteerde lijn waarna er even na 19:00 uur een forse en vooral lange squalline tot ontwikkeling kwam. Deze trok in de rest van de avond en nacht over een zeer groot deel van Duitsland heen met lokaal ook stevig onweer en wateroverlast. Te Nederland keerde in de loop van de avond de rust gelukkig weer terug en verlieten de buien uiteindelijk omstreeks 21:30 uur via het noord(oosten) het land. Na de passage van het noodweer werd het in de loop van de avond weer snel rustig in de atmosfeer. Het werd droog en de wind ging vrijwel geheel liggen, alsof er helemaal niets was gebeurd en het nog vrij snel wist op te klaren Rond zonsondergang leverde dit zelfs nog zon op met oranje gekleurde wolken. De goede kant van de passage van het noodweer was dat het lekker was afgekoeld met nog maar een 19 graad op de thermometer. In de nacht naar Donderdag was het wisselend bewolkt met enkele wolkenvelden en wat bredere opklaringen. Ondanks de afkoeling in de avond stokte de temperatuur op een minimum van 17 graad. Er trokken nog een paar buien over Brabant naar het noorden toe weg, maar die wisten ons gelukkig niet meer te bereiken.

Meteoconsult - "Zware buien op komst"
Meteoconsult - "Schade in Vethuizen niet veroorzaakt door windhoos"
Meteoconsult - "Het verdriet van Vethuizen"
KNMI - "Vooral valwinden bij noodweer 14 juli"
Belgian & Dutch Stormchasers Association - "Storm & Chase Reports 2010 (zie 14/07/2010)"
Weerwoord - "Fotoarchief 14 juli 2010 deel 1"
Weerwoord - "Fotoarchief 14 juli 2010 deel 2"
Stefan Verkerk - "Verslag chase en schade Venlo / Kleve"
112 Achterhoek-Nieuws - "Een dode in Vethuizen door noodweer"
112 Achterhoek-Nieuws - "Ingezonden foto's van noodweer"
De Gelderlander - "Fotoalbum noodweer 14 juli"
NOS Journaal - "Schade van storm is enorm, Vethuizen"
NOS Journaal - "Vrouw komt om bij noodweer op camping"
NOS Journaal - "Luchtbeelden van storm Vethuizen"
NOS Journaal - "Theo Verbruggen over schade in getroffen gebied"
RTL Nieuws - "Helicopter opnamen van Vethuizen en omgeving (laden duurt even)"


Onderzoeksrapport van het KNMI:
"Het noodweer van 14 juli 2010 in Vethuizen, Neerkant en omgeving. Meteorologisch onderzoek en achtergronden. Rob Groenland, Jan Hemink, Jacob Kuiper en Nander Wever".

Estofex Level 3 voor vandaag (uitzonderlijk, wordt maar zeer zelden afgegeven voor onze regio):
Valid: Wed 14 Jul 2010 06:00 to Thu 15 Jul 2010 06:00 UTC A level 3 was issued for Benelux, small area of Northern France and extreme Northwestern Germany mainly for severe wind gusts, tornadoes, excessive precipitation and large hail.


Radarannimatie van de squalline boven Nederland van 15:20 tot 21:35 uur


Radarannimatie van de squalline boven Nederland van 15:20 tot 21:35 uur


Radarannimatie van de bow echo over Gelderland van 17:55 tot 20:05 uur


Radarannimatie van de bow echo over Gelderland van 17:55 tot 20:05 uur


Radarannimatie van de bow echo over de Achterhoek van 18:20 tot 20:00 uur


Sattelietannimatie van de aanstormende squalline boven NW Frankrijk richting België en Nederland. Voor het complex uit een zeer zonnige en tropische dag (geen vuiltje aan de lucht) Helaas enkel beelden van 14:15 tot 17:45 uur wegens gebrekkige archieven op Internet!:


Bliksemdetectie 15:00 tot 17:00 uur (rood oudste ontladingen, geel de recentste):


Geregistreerde ontladingen over de gehele dag (KNMI):


MODIS sateliet opname van 13:30 uur. Oppervlakte/wolk temperatuur (klik voor vergroting):


MODIS sateliet opname van 14:30 uur. Forse buienontwikkeling west Frankrijk/België (klik voor vergroting):


Temperaturen 17:40 en 18:20 uur Nederland KNMI stations:


Weeralarm KNMI, update 18:30 uur:


Metingen Dichteren woensdagmiddag 12:00 tot 24:00 uur. In grafiek weergeven de windrichting en luchtdruk. Daarnaast op horizontale tijdas weergeven de temperatuur en de gevallen neerslag. De gekleurde lijnen geven de ontwikkelingen van de bui aan (klik voor een vergroting).


Atmoferische 3D weergave van het buiensysteem op 14 juli 2010 (klik voor vergroting).