Untitled Document

Nachtelijk onweer met forse hagel (31 augustus '08)

Globaal gereden Route: Doetinchem - Zelhem - Ruurlo - Borculo - Neede - Goor - Delden - Lochem - Zelhem
Afstand: Ongeveer 130 kilometer, Tijd: 22:15 tot 02:00 uur, Kaart met fotoplaatsen:

Zondagochtend en middag hadden we in de Achterhoek een heerlijke nazomerdag met volop zonneschijn en hoge temperaturen. In de ochtend was de lucht meest blauw, in de middag kreeg de zon wat meer last van hogere sluierbewolking dat vanuit het zuiden binnen kwam trekken. Ondanks dat de zon in de namiddag wat fletser scheen werd het toch nog ruim 28 graden buiten de deur, samen met een zwak tot soms matig windje uit zuidoostelijke richting. Buien stonden wellicht op het programma en dat zorgde in de middag toch al voor kriebels in de buik. Er werd dan ook alreeds flink wat afgebeld (terwijl ik op een spoorwegovergang tussen Doetinchem en Wehl aan het wachten was op een stoomtrein) om eventueel een Chase te plannen in de namiddag en of avond met Bart en Erwin. Afgesproken de situatie maar eens in de gaten te houden. Pas in de loop van de avond begon de zon meer te verdwijnen en ging schuil achter een buienwolk (onweersbuit) die boven de provincie Utrecht hing. Zondagavond bleef het vervolgens nog lang warm (ruim boven de 20 graden) en ook droog op de meeste plaatsen zonder dat er sprake was van spectaculaire buien in het land. De paar kleine buien die waren ontstaan in de vroege avond leken de Achterhoek in eerste instantie te wijken, maar in de loop van de avond kwam daar plots verandering in toen er een pittig exemplaar net ten noordwest en oost van Doetinchem ontstond.

Radarbeeld Nederland (22:30 - 01:20 uur):

Radarbeeld detail Achterhoek (22:40 - 00:00 uur):

Bliksem inslagen (helaas geen beelden van tijdens de chase):

Het begon allemaal met wat vuurwerk waarmee te Doetinchem omstreeks 22:15 uur de stadsfeesten werden afgesloten en het mooie zomerse weer. Al snel had ik Bart aan de telefoon hangen die melding maakte van een bui dat op de radar was verschenen net boven Duits grondgebied in de buurt van Bochelt. Deze bui trok richting het noorden en zou spoedig oostelijk Achterhoek door gaan trekken. Bart had de melding dat er onweer op zat, maar daar dacht ik eerst anders over en dacht dat hij wellicht het vuurwerk voor onweer had aangezien. Maar dat bleek niet waar toen ik ook even vluchtig een blik uit het dakraam wierp en de zuidoostelijke hemel aftuurde. Jaaa… ik zag het ook weerlichten aan de verdere donkere hemel (het vuurwerk te Doetinchem was inmiddels alweer afgelopen). Na nog een communicatie omstreeks 22:40 uur allerhande materiaal bij elkaar gegrepen en de auto ingesprongen, navigator aangezet en naar het centrum gereden om Bart in de auto te drukken. Zo eenvoudig bleek dat nog niet te zijn aangezien er voor het vuurwerk wegen waren afgesloten en het behoorlijk druk bleek te zijn met o.a. fietsverkeer dat op elke rotonde voorrang had of nam. Beetje frustrerend! Onderweg naar Doetinchem bleek het weerlichten in het zuidoosten niet echt super actief te zijn. Uiteindelijk omstreeks 22:50 uur in het centrum aangekomen in een donker straatje het huis van Bart zitten zoeken. Terwijl Bart bij ons (ik en Daisy) in de auto sprong was het plots rondom ons heen ook behoorlijk gaan weerlichten van het ene op het andere moment uit het niets. Bart verweet het aanvankelijk nog aan de bui boven het zuidoosten van de Achterhoek, maar daar had ik sterk mijn twijfels bij. Omdat het weerlicht overal vandaan leek te komen, en er geen structuren zichtbaar waren maar snel richting Zelhem door gereden om daar Erwin op te pakken. Onderweg naar Zelhem ook veel weerlichten rondom ons zonder dat te lokaliseren viel waar het nou exact vandaan moest komen.

Wat wij op dat moment in de auto niet wisten en niet konden zien (wegens gebrek aan mobiel internet) was dat er omstreeks 22:30 uur een bui begon te broeien boven de omgeving van Didam en voor een zwak neerslag signaal zorgde op de radarbeelden. Wat wij ook niet konden zien was dat dit piep kleine buitje zonder onweer omstreeks 22:50 uur (toen wij bij Bart in de straat stonden) tot explosie kwam net ten noord(west) van Doetinchem rondom Laag Keppel waarop meteen flink wat onweer zat.

Satelietfoto:

Satelietfoto Europa, bui boven oost Nederland goed zichtbaar:

Sateliet annimatie 1:

Sateliet annimatie 2:

Rondom 23:00 uur waren wij in Zelhem alwaar er een paar druppels regen vielen. Hier waren wij niet blij mee aangezien bliksem fotografie daardoor in het water zou kunnen vallen. Terwijl Erwin de kleine Clio ingedrukt werd begonnen er steeds meer dikkere druppels regen neer te dalen met actief weerlicht en wat gerommel in alle richtingen. Snel doorgereden richting het noorden om een open plek te zoeken en de situatie te bekijken. Zelhem uitrijdende werd het weer even wat droger. Halverwege Zelhem en Veldhoek (buurtschap) op de weg naar Ruurlo de auto op een rustige landweg neergezet met uitzicht rondom. Terwijl het iets druppelde de auto uit gestapt om eens rond te kijken wat er nou allemaal gebeurde. Het was geheel bewolkt en weerlicht kwam overal en nergens vandaan zonder zichtbare ontladingen en wat licht gerommel. Probeerde te peilen waar de bui nou moest hangen tot ik maar tot de conclusie kwam dat de bui recht boven ons moest hangen. Niet veel later na dat gezegd te hebben begon het wat meer te regen en de auto in gegaan. Terwijl we overwogen wat te gaan doen en waar heen te gaan staarde ik door de voorruit naar buiten, plots zag ik omstreeks 23:05 uur iets vallen en maakte de opmerking “Hé… wat komt daar dan ineens uit die boom vallen?” plots na dat gezegd te hebben kwamen er ineens nog meer grote objecten op de grond uiteen spatten. Niet veel seconden daarna bonkte er iets op de auto. Hagel ging het juichend door de auto heen en niet zo klein ook, het waren beste stenen! Van de een op de andere moment brak het natuurgeweld los en zaten we midden in een flinke hagelstorm dat enige minuten duurde. Het hagelde zo hard met stenen van 2 á 3 tot zelfs enkele 4 centimeter in doorsnede dat horen je verging in de auto. Hagel klaterde met veel geweld op de auto kapot en zag je soms uiteen spatten. Samen met de hagel vlogen de bladeren ons om de oren, wind was er amper tot niet. Bij aanvang kwamen de grootste stenen naar beneden en regende het amper, aan het eind werden de steentjes kleiner en hoosde het flink. De wegen en bermen werden wit en groen, maar helaas konden wij niet eerder de auto uit om de hagelstenen te bekijken dan tot het natuurgeweld wat tot bedaren was gekomen en de heftige regen ophield. Op het moment dat het droog was (23:20 uur) waren tot spijt de beste en grootste stenen al gesmolten door de vele regen en hoge temperatuur van het wegdek. Toch konden we in het gras nabij een woning nog wat flinke exemplaren bemachtigen voor een foto. Terwijl Ik, Daisy en Bart buiten stonden in de lichte regen met weerlichten rondom ons, zonder zichtbare ontladingen (alles was in de wolken, IC (Intra-Cloud)) nam Erwin het zekere voor het onzekere en bleef in de auto zitten.

Te Doetinchem en Zelhem zelf kregen ze niet veel van dit natuurgeweld mee. Te Doetinchem bleef het op een paar spatje na droog en keken ze recht tegen een opgaande verticale buienwolk aan. Hierin waren vele en zeer frequent voorkomende (circa 45 per minuut) ontladingen te zien, IC (in de wolk intra-cloud), CC (tussen de wolken cloud-cloud) en CA (tussen wolk en de lucht cloud-air). Achteraf gezien hadden we voor bliksem opnamen het beste in zuid Doetinchem kunnen verblijven, maar dan hadden we de hagel misgelopen. Te Zelhem viel meer regen uit de bui en ook wat hagel, maar daar was het allerminst extreem te noemen.

The Movie: Filmopnamen gedurende de "helse" rit door de hagel en hevige regens
Flash, 40mb met geluid, horizontale flikkeringen veroorzaakt door encoden,
tip: beeldscherm niet te donker hebben staan en veel (tegen)licht bij het bekijken op het scherm voorkomen.

This text will be replaced

Na het bekijken van gevallen hagel besloten we om door te rijden en te kijken wat de bui nog voor een schade aangericht heeft en hoe ver het hageltraject loopt. Mogelijk dat er ook nog een gelegenheid zou komen tot bliksem fotografie, want daar is deze trip eigenlijk voor bedoelt. Richting Ruurlo over de provinciale weg verder gereden met als doel achter de bui te blijven. Onderweg veel schade gezien aan bomen. De wegen lagen overal bezaaid met bladeren en ook vele eikels die gewoon van de bomen af geslagen waren. Her en der lagen ook wat takken die ontweken moesten worden. Terwijl het weerlichten vrolijk door ging werden er tussen Veldhoek en Ruurlo ook wat verticale ontladingen hoorbaar die naar de grond schoten. Omdat we in een bosrijk gebied zaten was er niet veel meer te zien dan helder weerlicht tussen de boomtoppen door. Door de gevallen hagel hingen overal dichte mistbanken. Nabij Ruurlo nam de hagelschade alweer snel af. Bij Ruurlo de tocht voortgezet richting Borculo en Neede. Vrijwel al het onweer bleef bij IC ontladingen die niet zichtbaar waren. Richting Borculo rijdende begon het weer wat meer te regenen en viel er nog een verdwaalde hagelsteen. Verder geen schade aangetroffen meer. Rondom Neede (23:40 uur) kwamen we terecht in een flinke wolkbreuk en was hard rijden er niet meer bij. Rondom ons knalden een aantal nabije ontladingen naar beneden, maar waren door de regen niet eens zichtbaar. Je voelde alleen de donder door de auto trillen. Een dag later las ik dat er te Neede een boerderij afgebrand was door blikseminslag.

SatRep analyses van 18:00, 23:00 en 08:00 uur (klik voor groter beeld):

Als aantekening stond in de SatRep van 23:00 uur aangegeven: Lijn met regen- en onweersbuien in thetaw-rug. Toppen tot FL450. Windstoten tot max. 25 kn. Nog geen melding van hagel. Buien ontstaan niet spontaan vanaf de grond, maar a.g.v. convergentie (vore). Daardoor veinig CG, maar veel CC-ontladingen.

De onweersbui trok verder door richting Hengelo en nam iets in kracht af. Wij besloten richting het noorden te rijden en even rustig aan te doen om de bui weer wat op ons voor te laten lopen. Verder achter de bui werd het weer droger, maar namen meteen het aantal zichtbare ontladingen weer flink af. Tussen 00:20 en 00:45 uur nog wat bliksem opnamen proberen te maken nabij Hof van Twente, maar aan de achterkant was de bui vrijwel niet actief en bleef het bij weerlichten in de wolken. Terwijl het helder begon te worden vanuit het zuiden (scherpe rand om de buienwolk) besloten weer richting Doetinchem terug te keren. We hebben dan wel geen bliksem opnamen kunnen maken, maar indruk had deze onvoorspelbare bui wel op ons gemaakt. En voor het eerst hebben wij eens forse hagel mogen zien en voelen. De auto was er alleen wat minder blij mee, deze is nu een reeks putjes rijk geworden in het dak en op de motorkap. Ook de voorruit ziet er niet zo lekker meer uit.

In de nacht stommelde het weerlichten steeds verder naar het noorden weg en was op een gegeven moment niet meer zichtbaar vanuit Doetinchem. De temperatuur bleef vrij hoog en kwam pas om 03:02 uur onder de 20 graad terecht. Uiteindelijk lag het minimum om 06:34 uur op een 17,1 graad en dat is nog steeds behoorlijk hoog. In de nanacht trokken er weer wat meer wolkenvelden over de Achterhoek heen, maar het bleef overal droog. Vervolgens moest de zon maandag de lucht weer delen met wolkenvelden en stapelwolken. Ondanks de aanwezige bewolking bleef het overdag droog. De temperatuur deed een stap terug en kwam in de middag nog maar uit op een 20,6 graad. Neerslag te Dichteren bedroeg 0,0 millimeter uit de bui op afstand. Te Borculo 21,8 millimeter.